🗣️It's tijd voor profetisch leiderschap - Interview
Dit interview is oorspronkelijk gepubliceerd in de Volkskrant.
Roger Hallam doet de deur open: "Ah, de journalist.
Zijn woonkamer, in een klein appartement in Zuid-Londen, staat vol met een piano, boekenplanken, twee fietsen, een fauteuil en een bank met dekbedden en dekens erop - blijkbaar slaapt er iemand. De gordijnen hangen losjes aan één kant. Hallam biedt water aan in een theemok met bruine resten. 'Hoe lang wil je trouwens praten? Ik heb een uur.'
Om een van zijn enkels zit een enkelband omdat Hallam huisarrest heeft - hij mag zijn huis niet verlaten tussen middernacht en zeven uur 's ochtends. De regeling is onlangs iets versoepeld; aanvankelijk mocht hij zijn huis na tienen niet meer verlaten. Tegenwoordig mag hij zijn kinderen bezoeken, die elders in het Verenigd Koninkrijk wonen. Een politieke maatregel,' oordeelt Hallam. Intimidatie door de autoriteiten, net als de politie-invallen die hij om de paar maanden meemaakt. Ze nemen mijn apparaten in beslag, ondervragen me, allemaal met het doel om me achter de tralies te krijgen. Het is intimidatie door de staat.'
Een week voor dit interview gebeurde het opnieuw: de activistische groep Just Stop Oil plaatste een video van agenten die zijn woonkamer doorzoeken. Hallam kijkt vrolijk in de camera en geeft een duim omhoog voordat hij zelf door de politie wordt meegenomen. Het is business as usual geworden. Hij schat dat dit zijn dertigste arrestatie is.
Hallam: 'Deze invallen gebeuren niet omdat ik publiekelijk oproep tot wegversperringen. Als je mijn speeches op YouTube hebt bekeken, weet je dat ik dat nooit doe. Ik wijs op de wetenschap en de absolute noodzaak om weerstand te bieden. De wet wordt gepolitiseerd om repressie te creëren. Je hebt het nu met me over burgerlijke ongehoorzaamheid. Bent u ook burgerlijk ongehoorzaam? Onder een autoritair regime waarschijnlijk wel. Ik ben bang dat we hier in het Verenigd Koninkrijk steeds meer die kant opgaan.
Als medeoprichter van Extinction Rebellion en Just Stop Oil is Hallam een van de meest invloedrijke milieuactivisten ter wereld. Je zou hem kunnen beschouwen als het brein achter de Nederlandse blokkades van de A12 in Den Haag - 27 dagen lang en resulterend in 9.000 arrestaties. Eerder dit jaar sprak Hallam verschillende keren via een videoverbinding met Nederlandse activisten, zegt hij. Hallam was degene die zei: jullie moeten elke dag terugkomen. 'Ze wilden elke maand naar de A12, zeiden ze. Ik zei: dat is geweldig, maar het heeft geen zin. Je moet het dag na dag doen. Dat is de enige coherente strategie.'
Just Stop Oil, opgericht in 2022, kreeg wereldwijde bekendheid nadat twee activisten soep gooiden naar de Zonnebloemen van Vincent van Gogh (achter glas). Maar er zijn talloze acties geweest, van het besmeuren van gebouwen en zich vastlijmen aan oliepijpen tot het blokkeren van wegen. Deze weken leiden 'slow marches' in Londen, waarbij een groep activisten langzaam over de weg loopt, tot een golf van arrestaties. Het veroorzaken van verkeersopstoppingen maakt van Just Stop Oil een geliefd doelwit van rechtse politici en roddelbladen, die spreken van 'milieuidioten', 'misdadigers' en 'bendes' die gewone burgers hinderen en miljoenen aan belastinggeld kosten.
De afgelopen jaren zijn de acties van milieuactivisten steeds zwaarder bestraft. Twee activisten van Just Stop Oil werden veroordeeld tot respectievelijk 2 jaar en 7 maanden en 3 jaar gevangenisstraf voor het beklimmen van een brug, waardoor een belangrijke verkeersader urenlang werd afgesloten. Ian Fry, de speciale VN-rapporteur voor klimaatverandering en mensenrechten, zei dat hij 'bijzonder bezorgd' was over de straffen, de hoogste die ooit in het Verenigd Koninkrijk zijn opgelegd voor geweldloos protest.
Hallam zelf zat eind vorig jaar vier maanden in voorarrest op verdenking van deelname aan een samenzwering om de openbare orde te verstoren. Een toespraak voor activisten van Just Stop Oil was stiekem opgenomen door een journalist van de tabloid The Sun en uitgelekt naar de politie, volgens de tabloid zelf: 'een overwinning voor het volk'. De krant fotografeerde vervolgens de politie-inval in Hallam's appartement - een één-tweetje, volgens Hallam. Hij was niet thuis maar werd later elders gearresteerd.
Hallam: 'Vergis je niet, het lijkt misschien alsof Nederland vriendelijker is, maar we lopen slechts een paar jaar op jullie voor. Het zou dezelfde kant op kunnen gaan voor jullie.' In de 37 zetels voor de rechts-populistische Partij voor de Vrijheid ziet Hallam nieuw bewijs dat een 'echt links' verhaal ontbreekt. 'Neoliberaal "links" kweekt fascisme,' schreef Hallam op sociale media na de Nederlandse verkiezingsuitslag omdat links weigert te breken met het kapitalisme. We zullen alleen gered worden door echt links, dat verklaart: "We zullen de rijken belasten, en zij zullen betalen voor de CO2-transitie."'
In interviews botst Hallam vaak met Britse journalisten, niet alleen met die van de roddelbladen maar ook met die van de BBC. Hallam zegt: "Omdat ze niet met me willen praten over de wetenschap. Maar als je als journalist de laatste stand van de wetenschap niet samenvat, zal het publiek denken: dit is gewoon een vreemde radicaal die gekke dingen zegt om ons te vermaken."
Volgens het jaarlijkse rapport over broeikasgassen van UNEP, de milieuorganisatie van de Verenigde Naties, dat eind november uitkwam, is het huidige klimaatbeleid bij lange na niet voldoende om onder een stijging van 2 graden Celsius te blijven. Volgens VN-experts zal de aarde tegen het einde van deze eeuw naar verwachting met 2,5 tot 2,9 graden zijn opgewarmd. Er zullen zich waarschijnlijk rampen voordoen, zoals het smelten van delen van de Groenlandse en Antarctische ijskappen, waardoor de zeespiegel meters zal stijgen. De moesson in Afrika zou kunnen stoppen, de Noordpool zou zijn zomerijs kunnen verliezen en de gletsjers in de Alpen zullen waarschijnlijk smelten. Volgens UNEP zijn "meedogenloze beperking en transformatie naar een koolstofarme economie" noodzakelijk, terwijl de uitstoot van broeikasgassen vorig jaar met 1,2 procent is gestegen en daarmee een nieuw record heeft gevestigd.
Als gevolg van de klimaatcrisis met het huidige klimaatbeleid zouden volgens schattingen van de Wereldbank 216 miljoen mensen moeten verhuizen. VN-chef António Guterres zei eind september dat "de mensheid de poorten van de hel heeft geopend" en waarschuwde dat we afstevenen op een "gevaarlijke en onstabiele wereld".
Hallam, opgeleid als socioloog, werkte als biologische boer in Zuid-Wales, maar stopte toen langdurige regenval leidde tot de dood van zijn gewassen. Hallam gelooft dat dit te wijten is aan klimaatverandering. In 2017 verhuisde hij naar Londen om aan het King's College te promoveren op burgerlijke ongehoorzaamheid, een pad dat hij verliet om zich fulltime op zijn activisme te richten.
In 2018 richtte hij samen met anderen Extinction Rebellion op, maar nam een jaar later afstand van de groep vanwege conflicten over leiderschap en strategie. Hij wilde drones laten vliegen in de buurt van Heathrow om de sluiting van de luchthaven af te dwingen, maar de actie stuitte op verzet van andere activisten vanwege veiligheidsrisico's. Hallam ontkent de risico's en was van plan om de drones net binnen de verboden zone te lanceren, maar op veilige afstand van het luchtverkeer. Hij ging door en werd gearresteerd. Een rechtszaak in verband met die actie loopt nog.
Hallam wekte ook de woede op van andere activisten toen hij de Holocaust beschreef als "gewoon weer een rotstreek" in de geschiedenis van de mensheid. Verschillende XR-afdelingen hebben zich publiekelijk van hem gedistantieerd, waaronder in Nederland. Hallam beweert ook dat de opwarming van de aarde zal leiden tot burgeroorlogen, die op hun beurt zullen leiden tot bijvoorbeeld groepsverkrachtingen, massamoord en kannibalisme. Hij beschrijft deze scènes in detail aan journalisten en zegt: "Ze nemen je moeder, leggen haar op de tafel en verkrachten haar, dan pakken ze een stok en steken je ogen uit. Dat is de realiteit van het vernietigingsproject waar we mee te maken hebben."
Begin 2022 richtte Hallam Just Stop Oil op, een beweging die zich expliciet richt op het verstoren van de openbare orde. De Britse tak van XR daarentegen zag af van burgerlijke ongehoorzaamheid, omdat die minder effectief zou zijn, hoewel strengere straffen ook een rol zouden kunnen spelen. Hallam ziet het anders en stelt dat demonstraties, petities en lobbyen de politiek niet zullen bewegen. Hij beweert niets te weten over recente acties van Just Stop Oil en houdt zich bewust afzijdig omdat hij het gevoel heeft dat hij in de gaten wordt gehouden. Hij zegt: "Ik denk op afstand over strategie."
Je hebt ook met Nederlandse XR-activisten gesproken ter voorbereiding op de A12-blokkades. Waren die een succes? "Oh, ja. Goed gedaan. Gefeliciteerd Nederland, wat een geweldig land."
Dan, serieus: 'Er is overweldigend bewijs dat grootschalige burgerlijke ongehoorzaamheid het snelste mechanisme is om beleidsverandering teweeg te brengen. Demonstraties die niet verstoren zijn in het beste geval nutteloos en in het slechtste geval ondermijnend. Als je je energie besteedt aan het maken van spandoeken en het zwaaien met vlaggen, kan die energie niet gaan naar acties die wel zin hebben. Ik zie nu allerlei demonstraties voor Palestina, maar die hebben geen impact omdat er geen verstoring is."
Heeft demonstreren alleen zin als je de wet overtreedt? "Als socioloog zeg ik: er is overweldigend bewijs dat 'gewoon' protesteren geen invloed heeft op diepgewortelde macht, omdat macht niet luistert naar argumenten."
De A12 blokkades werden gepauzeerd nadat het Nederlandse parlement een motie aannam waarin de regering werd gevraagd scenario's te ontwikkelen voor het uitfaseren van fossiele subsidies. Denk je dat dit een goede reden is om voorlopig te stoppen, of had XR door moeten gaan?
"Ik ken de details niet, maar over het algemeen is de grootste fout van sociale bewegingen om te demobiliseren voordat ze hebben gewonnen. De autoriteiten kunnen wel zeggen dat ze een eis hebben ingewilligd, maar negen van de tien keer liegen ze. Zo werkt macht. Ze doen een vage belofte, zodat het lijkt alsof de protestbeweging geslaagd is en ze er niets meer mee te maken hoeven te hebben, en vervolgens gebeurt er niets. Het gevaar is dat een protestbeweging op deze manier gedemoraliseerd wordt."
Toen u met Nederlandse XR-activisten sprak, zei u: "Het stoppen van fossiele subsidies is niet waar het om gaat. Er is een 'totale fucking ramp' aan de gang, en die moeten we bestrijden met alles wat we hebben.' Is een campagne gericht op fossiele subsidies te beperkt?
"Ja. De klimaatbeweging is ingebed in een blank, middenklasse, westers, stedelijk, burgerlijk kader. Ik zeg niet dat dat allemaal slecht is; het heeft voor- en nadelen. Maar in de context van het massamoordproject waarin we ons bevinden, is het disfunctioneel. Het werkt niet omdat het klimaatprobleem geen technisch probleem is dat wordt veroorzaakt door een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Dat is een neoliberale pretentie - zo is het ons in de jaren '90 verkocht en zo wil het systeem nog steeds dat we het zien. Wat er werkelijk aan de hand is, is dat er een miljard mensen zullen sterven. Een rationeel debat zal niet tot een oplossing leiden. Om het te voorkomen is een massale revolutie nodig, cultureel, sociaal en economisch. Er zal niets veranderen zonder grootschalig burgerlijk verzet. Het paradigma moet veranderen, zelfs binnen de klimaatbeweging zelf."
Heeft de klimaatbeweging gefaald?
"Ja. Ten eerste omdat er te weinig op het spel staat tijdens acties. Je moet in het centrum van de stad op de weg gaan zitten tot je gearresteerd wordt, en de volgende dag kom je terug. Je stopt niet. Ten tweede moet de communicatie veranderen: gericht op emoties. Het is een westerse misvatting dat je mensen kunt overtuigen met argumenten. Je moet een beroep doen op hun waarden, op wat belangrijk voor hen is, hun geschiedenis, tradities. Je moet ze laten voelen dat onze regeringen ons geweld aandoen. De analogie van mijn vriend Adam McKay, regisseur van 'Don't Look Up', was die van een meteoriet die naar de aarde komt. Een goede analogie, denk ik. Mensen zien het maar doen niets. Terwijl iedereen begrijpt, als ze naar die film kijken, dat het gek en crimineel is om niets te doen."
Je hebt het niet over het klimaatprobleem, maar over een 'massamoordproject van de elites'. Kun je dat uitleggen?
"Het klimaat is slechts het mechanisme dat de dood creëert. We hebben het ook niet over het concentratiekampprobleem; we hebben het over het nationaalsocialisme, over de nazi's. We praten niet over het lynchprobleem, maar over racisten. Dus moeten we niet praten over het klimaatprobleem, maar over de elites die het leven van miljoenen mensen willen vernietigen zodat ze hun macht kunnen behouden."
Waarom gebruik je het woord 'willen'? Het is niet de bedoeling om miljoenen mensen te vermoorden.
Het gaat inderdaad niet om moord met voorbedachten rade, niemand zegt: Ik hou niet van die mensen in het mondiale zuiden, dus die moeten dood. Wat er gebeurt is dat de elites, en daarmee bedoel ik regeringen en grote bedrijven, zeggen: we weten dat er miljoenen mensen zullen sterven, en toch vinden we onze winst en macht belangrijker. Het kan ons gewoon niet schelen. Als je naar iemand in de Sahel gaat om uit te leggen dat het niet om hem persoonlijk gaat, maar dat hij zal sterven zodat jullie je macht kunnen behouden, denk je dan dat hij het zal begrijpen? Ik denk het niet. De ongelooflijke schaal, de aantallen die erbij betrokken zijn, maken deze misdaad onbegrijpelijk.'
Waarom lijkt het moeilijk om mensen emotioneel aan te spreken als het over het klimaatprobleem gaat?
De meeste klimaatactivisten komen uit de middenklasse en zijn niet gewend om te schreeuwen. Ze denken dat ze alles kunnen oplossen door te praten. Terwijl schreeuwen nodig is. Stel dat je tienerzoon weigert te helpen met de afwas. Je zegt er iets van, zegt het nog een keer en hij doet het nog steeds niet. Op een gegeven moment moet je je strategie veranderen. Je kunt bijvoorbeeld emotioneel worden, tegen hem schreeuwen: waar denk je verdomme dat je mee bezig bent? Je laat me in de steek, ik moet alles alleen doen! Het werkt niet altijd en je moet het niet overdrijven, maar soms is het een goede strategie. Een andere strategie is om een straf op te leggen: als je niet helpt met de afwas, ga je vanavond niet uit. Ik garandeer je dat dat werkt. Op maatschappelijk niveau werkt het net zo: de klimaatbeweging is de ineffectieve ouder die blijft praten.'
Je benadrukt ook het belang van opoffering. Je zegt: we zijn in de westerse wereld vergeten iets van onszelf te geven voor het grotere goed.
Het verloop van de laatste decennia in de Westerse wereld wijkt extreem af van het normale verloop van de geschiedenis. In het verleden waren mensen zich ervan bewust dat ze af en toe hun leven moesten geven voor een collectief doel, of dat nu hun stam, hun ideologie, hun land of wat dan ook was. We bevinden ons nu in een lange periode van intense welvaart en stabiliteit, een periode die misschien wel uniek is in de menselijke ervaring. Als gevolg daarvan zijn mensen vergeten wat er nodig is om het voortbestaan van een samenleving te garanderen wanneer ze geconfronteerd worden met een existentiële dreiging. In westerse samenlevingen denken mensen, als het gaat om de klimaatcrisis, dat ze verandering teweeg kunnen brengen zonder offers te brengen. Dat getuigt van een compleet gebrek aan historisch besef. Zo werkt het gewoon niet.
Een citaat van jou is: 'Al duizenden jaren staat in menselijke samenlevingen het begrip centraal dat het leven lijden is. Door dat lijden word je heel, en heelheid is een dieper en organischer concept dan zoiets oppervlakkigs als geluk.'
In onze cultuur lijden we onder een simplistisch idee van welzijn, het is net als boekhouden, er zijn kosten en baten. Dat is misschien handig als je een winkel runt, maar als het op de menselijke psychologie aankomt, is het totale onzin. Je kunt ook gelukkig worden door iets op te offeren. Als mensen gearresteerd worden voor iets wat ze uit ideologie doen, en ze gaan voor het eerst de cel in, dan voelen ze zich vredig omdat ze staan voor waar ze in geloven. Als je niet doet waar je in gelooft, sta je altijd onder een zekere mate van psychologische spanning.
Voelde je je vredig toen je voor het eerst een cel binnenging?
'Ik weet het eerlijk gezegd niet meer. Maar ik ben zeker een voorbeeld van iemand met weinig angst en een hoge mate van offerbereidheid. Ik ben ingebed in de christelijke traditie; ik heb Kierkegaard en Nietzsche gelezen. Ik begrijp dat het doel van het leven niet geluk is. Het doel van het leven is een zinvol leven te leiden en dat betekent jezelf opofferen voor het algemeen belang. Of ik daar nu gelukkig van word of niet doet er niet toe.
Ben je nooit bang?
'Ik ben niet bang voor mijn eigen angst. Natuurlijk ben ik heel angstig. Ik hou niet van conflicten en ik ben verlegen. Natuurlijk voel ik nog steeds angst, hoewel ik moet zeggen dat ik na een paar jaar burgerlijk verzet rustiger ben geworden. De eerste keer in een cel ben je bang, de tweede keer minder, en bij de vijfde keer denk je: een dagje vrij. Je kent de kneepjes van het vak. Al moet ik zeggen dat toen ik eind vorig jaar vier maanden in voorarrest zat, ik het verschrikkelijk vond. Objectief gezien was het verschrikkelijk. Tegelijkertijd was het een voorrecht om op een nederige manier tijd door te brengen met mensen die door de maatschappij van hun vrijheid waren beroofd, om hun geestelijke veerkracht te zien. Ik romantiseer het niet - je kunt een grote spirituele veerkracht hebben en toch bereid zijn om iemand te vermoorden. Dat is een van de dubbelzinnigheden van de menselijke conditie.
U beschuldigt Britse journalisten er vaak van deel uit te maken van het probleem omdat ze de klimaatcrisis 'intellectualiseren'. Wat zouden journalisten moeten doen?
'Laat je arresteren, net als iedereen. Ik provoceer niet; ik ben serieus. In onze cultuur zijn we wat we doen: ons werk. Dat idee is naïef en absurd; we weten allemaal dat wat we werkelijk zijn iets anders is. Een moeder, dochter, zoon, vader, minnaar, partner. En, nog dieper, een mens, met een gevoel van existentiële verantwoordelijkheid. Ik zeg niet dat je dagbesteding er niet toe doet, maar in een mensenleven is dat het meest oppervlakkige element. Natuurlijk heb je journalisten nodig, dokters, fotografen, politici, activisten; iedereen heeft zijn rol. Dat is prima als het 1995 is. Maar het is 2023 en de realiteit is: we gaan allemaal dood. Die specialiteiten doen er niet meer toe; het is nu alle hens aan dek.
Iedereen zou zich moeten afvragen: waarom zit ik niet in de gevangenis?
'Precies! En dat betekent niet dat je de hele tijd in de gevangenis moet doorbrengen. Stel dat je één keer per jaar deelneemt aan burgerlijke ongehoorzaamheid, tot het punt waarop je de gevangenis in moet. De rest van de tijd kun je nog steeds journalist zijn en als je ontslagen wordt, vind je wel een andere manier om nuttig te zijn. Alleen als politici, advocaten, journalisten, dokters, boeren en priesters zich inzetten voor de klimaatbeweging, kan de beweging slagen. Maar die mensen zijn te bevoorrecht en te dom om zich in te zetten.
En bang, misschien?
'Ze zijn bang, ja. Maar ze moeten uitgedaagd worden. Als ik deze mensen op mijn lezingen zie, zeg ik: jullie hebben het meest te verliezen als onze samenleving instort door de klimaatcrisis. Mensen uit de arbeidersklasse hebben al een waardeloos leven. De meeste van jullie lezers zijn waarschijnlijk goed opgeleide, werkende mensen. Ik wil hen zeggen: de keuze is niet tussen je huidige veiligheid en welvaart en het beangstigende vooruitzicht van burgerlijke ongehoorzaamheid. De opties zijn: meedoen aan burgerlijke ongehoorzaamheid of passief toekijken hoe de liberale democratie in de komende twintig jaar in elkaar stort.
Ze zullen het verwerpen. Het komt allemaal goed.
'Dat is alsof je tegen de dokter zegt: u zegt dat ik kanker heb en chemotherapie nodig heb, maar ik geloof het niet, dus ik ga gewoon door met mijn leven. We zitten nu boven de 2 graden opwarming, en dat betekent dat er een miljard mensen zullen sterven.'
Je vindt het 'essentieel' om vergelijkingen te trekken tussen de klimaatcrisis en de Holocaust. Waarom?
Ik denk niet dat we een andere keuze hebben. Toen ik zei dat de Holocaust 'just another fuckery' was in de menselijke geschiedenis, zei ik dat niet om de Holocaust te bagatelliseren; het is een verschrikkelijke, verschrikkelijke fuckery, en de wereld zit vol met andere fuckeries. Ik denk dat mensen weten dat het waar is, als ze eerlijk tegen zichzelf zijn. Een cultuur die wordt geconfronteerd met een existentiële dreiging kan niet overleven zonder een moreel kader. En de morele cultuur in Europa is geworteld in de Holocaust. Dus als ik die vergelijking maak, doe ik dat om mensen emotioneel te betrekken bij wat er nu gebeurt.
Leidt die vergelijking er niet toe dat mensen zeggen: Ik luister niet meer naar je?
Dat kan gebeuren. Omdat mensen zich ongemakkelijk voelen bij het idee dat er nu iets soortgelijks gebeurt. Maar de vergelijking maken is de taak van de morele actor in een samenleving, het is de taak van de profeet, van de radicaal. Het is noodzakelijk om de immoraliteit van het recente verleden te gebruiken om de immoraliteit van het heden bloot te leggen. Mensen stierven toen om tegen fascisten te vechten. Waarom ga jij niet naar buiten om het fascisme te stoppen dat op ons afkomt als gevolg van de klimaatverandering?
Van de klimaatcrisis naar toekomstig fascisme gaan is misschien een logische stap voor je, maar denk je niet dat je een groot deel van het publiek verliest?
Wat je nu doet is over-intellectualiseren. Politiek gaat over retoriek, over verhalen. De ineenstorting van de samenleving door de klimaatcrisis is een objectieve realiteit, niet mijn mening. Als je geen olie in je auto doet en je rijdt de snelweg op, dan weet je dat je motor zal ontploffen. Je weet niet precies wanneer, maar je weet dat het zal gebeuren. We leven in een wereldwijde samenleving met een enorme onderlinge verbondenheid. Als bepaalde elementen instorten, heeft dat gevolgen voor het hele systeem, zoals je hebt gezien bij de COVID-19 pandemie. Als het klimaat verslechtert, kunnen we minder voedsel verbouwen, waardoor mensen honger zullen lijden. Er zal massale migratie zijn, er zullen oorlogen ontstaan. Als er 200 miljoen vluchtelingen in de wereld zijn, zoals voorspeld, zal dat leiden tot de ineenstorting van de wereldeconomie.
Als je praat over de ineenstorting van de samenleving, burgeroorlogen en honger, krijg je dan de emotionele reactie die je zoekt?
Nee. Mij wordt vaak gevraagd om te bewijzen dat de samenleving echt zal instorten, wat natuurlijk onmogelijk is. Die vraag stellen betekent voor mij dat iemand vastzit in een intellectuele benadering, dat hij het niet laat bezinken. Wat beter werkt is een beroep doen op hun schuldgevoel: je draagt hieraan bij als je niets doet, en je kinderen zullen lijden. Schuld en schaamte zijn krachtige motivatoren. Jouw rechten en idealen worden geschonden, die van je kinderen, die van je ouders, die van mensen in het mondiale zuiden, die van de komende duizend generaties. Ik blijf het zeggen, en veel mensen zullen dit stuk lezen en denken: dit gaat niet werken. Dit zal mensen nog steeds niet activeren. In de geschiedenis van de mensheid zijn de meeste mensen nooit geactiveerd, toch? Slechts 1 procent van de Franse bevolking was betrokken bij de Franse Revolutie. Er waren 1 miljoen mensen op het Tahrirplein, 90 miljoen mensen keken naar soapseries. Begrijp je wat ik bedoel?
Heeft de klimaatbeweging een nieuwe charismatische leider nodig?
Ja. Goed strategisch, moreel, emotioneel en charismatisch leiderschap is cruciaal voor succes. Die leider, of leiders, moet bereid zijn om de gevangenis in te gaan. Greta Thunberg moet bereid zijn om de gevangenis in te gaan. Als ze dan vrijkomt, moet ze zeggen: het was goed, nu moet de rest van jullie naar de gevangenis. Een dag op straat met 100.000 mensen is zinloos. Verklaringen afleggen bij de VN is zinloos. Die dagen zijn voorbij. De beweging heeft profetisch leiderschap nodig. Niet alleen Greta-achtig leiderschap. Iemand die net als ik is, of zelfs beter.
Wat is het verschil tussen een profetisch leider en Greta Thunberg?
Een profetisch leider raakt van streek, een profetisch leider houdt emotionele toespraken, huilt, schreeuwt, geeft mensen een schuldgevoel, beschaamt mensen, wordt emotioneel. Het is een persoon van het volk, geen intellectueel. Iemand die de waarheid spreekt. Het moet iemand zijn die bereid is te lijden en te sterven voor de zaak.
Wereldwijde vraag-en-antwoord en leiderschapszoom - 18 februari
In 2023 heb ik meer dan 40 afleveringen van de Designing the Revolution Podcast opgenomen en nu komt er eindelijk een einde aan.
Het leek me goed om een live sessie te houden, zodat mensen die naar de podcast hebben geluisterd en mensen die meer willen weten naar deze internationale zoomsessie kunnen komen.
De situatie is dat we allemaal weten (diep van binnen!) dat de huidige politieke regimes geen stand zullen houden nu het klimaat is ingestort. Dus als revoluties onvermijdelijk zijn, hoe ontwerpen we dan sociale transformaties die pro-sociaal zijn en redden wat er nog te redden valt? Dat is de hamvraag die ik in deze sessie stel.
Meld je aan voor geweldloos burgerverzet met Just Stop Oil in het Verenigd Koninkrijk of via het A22 Netwerk internationaal. Je kunt je ook aanmelden voor mijn nieuwe project Humanity, dat zich richt op het bouwen van de nieuwe wereld voor ons op basis van deliberatieve democratie.
